دیپلماسی ایرانی و انزوای آمریکایی | مروری بر آنچه در نشست آنلاین شورای امنیت سازمان ملل متحد گذشت

علی قدیری/ شهرآرانیوز - در شرایطی که اختلافات بی‌سابقه ایران و آمریکا در روز‌های اخیر اوج گرفته است، نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت‌تأثیر بحران عالمگیر کرونا، به‌صورت آنلاین برگزار شد. موضوع این نشست، بررسی قطعنامه۲۲۳۱ سازمان ملل متحد بود؛ یعنی همان قطعنامه‌ای که حاصل سال‌ها مذاکره و هزینه ایران و جامعه بین‌الملل است و سرنوشت آینده برجام را مشخص می‌کند. بسیاری از تحلیلگران، این نشست را یکی از ماراتن‌های مهم ایران در جامعه بین‌المللی ارزیابی کرده‌اند. نظر به اهمیت همین جلسه نیز از مدت‌ها پیش طرفین به‌دنبال تقویت موضع خود بودند. در همین راستا به‌عنوان مثال برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، به سه کشور عربستان، امارات و بحرین سفر کرد تا کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس را به همراهی با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ترغیب کند.

 

درمقابل، محمدجواد ظریف در شرایطی باید در این نشست حاضر می‌شد که کشور‌های عضو شورای امنیت از مدت‌ها پیش پرونده‌ای مشخص برای ایران گشوده بودند؛ از گزارش سازمان ملل درباره منشأ ایرانی حمله موشکی به آرامکو تا قطعنامه شورای حکام و لابی با کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس. برخلاف تصور آمریکا و هم‌پیمانانش، نشست آنلاین شورای امنیت سازمان ملل متحد، تحت‌تاثیر استدلالات حقوقی، ظرایف کلام بین‌المللی و یادآوری مواضع دکتر محمد مصدق توسط ظریف و البته پافشاری ناروای پومپئو، وزیر امورخارجه آمریکا، برای فشار هرچه بیشتر بر ایران، به نفع آمریکا پیش نرفت و این کشور نتوانست دیگر کشور‌های عضو را به همکاری با خود ترغیب کند. در این نشست، آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران ارائه کرد. پومپئو درباره لزوم تصویب این پیش‌نویس مدعی شد که درصورت اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی، ایران قادر به خریدوفروش سلاح خواهد بود و پس از آن کشور‌های اروپایی را در تیررس قرار خواهد داد.

 

اما درمقابل محمدجواد ظریف به این نکته اشاره کرد که ایالات متحده با برخی ادعا‌های خودساخته و برخی اعمال خود نظیر تهیه یک گزارش کاملا غیرحرفه‌ای براساس اسناد جعلی، درصدد است بر شورای امنیت فشار آورد و زمینه‌ساز یک خوانش گمراه‌کننده از قطعنامه۲۲۳۱ شود. ظریف در ادامه اظهار کرد که ایران با وجود خروج آمریکا از برجام، برپایه حسن نیت، به مدت یک سال تمام، اجرای کامل برجام را ادامه داده، اما اقدامات مثبت ایران تا امروز هیچ تأثیری بر نظارت و راستی‌آزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه صلح آمیز هسته‌ای کشور نگذاشته است و طرفین اروپایی هم وعده‌های خود را عملیاتی نکرده‌اند.

ظریف در پایان گفت که چارچوب زمانی رفع محدودیت‌های تسلیحاتی که در قطعنامه۲۲۳۱ پیش‌بینی شده، بخش لاینفک از تفاهم سختِ به دست آمده است که طرف‌های برجام را قادر ساخت درمورد بسته کلی برجام و قطعنامه۲۲۳۱ توافق کنند؛ هرگونه محدودیت جدید توسط شورای امنیت، برخلاف تعهدات اساسی است که به ملت ایران داده شده است و در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همان‌طور که قبلا به بقیه طرف‌های برجام اطلاع داده شده است، قاطع خواهد بود. در ادامه جلسه، نماینده اتحادیه اروپا در سخنرانی خود، برجام را یکی از مولفه‌های اصلی معماری منع اشاعه هسته‌ای دانست که به کاهش خطرات جهانی و منطقه‌ای کمک می‌کند.

وی از دست دادن برجام را به معنی از دست دادن پروتکل الحاقی خواند و گفت که اتحادیه اروپا به‌عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک، سعی می‌کند این توافق هسته‌ای را حفظ کند. چکیده‌وار از نتیجه نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌توان گفت که باوجود اختلاف‌نظر‌های موجود میان اعضا درباره اقدامات اخیر ایران، آن‌ها برخلاف آمریکا بر حمایتشان از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا تأکید کردند و خواستار بازگشت آمریکا به برجام و رعایت مفاد آن ازسوی ایران شدند.

 

شاید بارزترین نشانه انزوای آمریکا در نشست آنلاین شورای امنیت سازمان ملل متحد، اظهارات دیروز برایان هوک باشد که گفت: اگر لازم باشد، دولت ترامپ برای جلوگیری از رسیدن ایران به سلاح هسته‌ای، از نیروی نظامی استفاده می‌کند. اینکه آمریکا نمی‌تواند با زبان دیپلماسی و ازطریق نهاد‌های بین‌المللی به مقصود خود برسد و بار دیگر به زبان آتش برای پیشبرد سیاست‌های مدنظرش متوسل می‌شود، مهم‌ترین نشانه از این است که ایران در مسیر دیپلماسی، به‌درستی گام برمی‌دارد و این سبب شده است تا آمریکا نتواند اجماع بین‌المللی را علیه کشورمان به وجود آورد؛ شکستی برای ترامپ در عرصه بین‌المللی که ممکن است بر آینده سیاسی او نیز اثرگذار باشد.